Op de zenclub dinsdag en woensdag over Rohatsu Jishu, Hakuin’s rohatsu-aanmoedigingen. De tekst is opgetekend door Hakuin’s leerling Torei. Hij is een beetje obscuur, ik heb geen vertaling in een boek kunnen vinden en kwam na wat zoeken alleen wat los spul tegen op internet. ‘This collection is not published in general but used only in the zendos for professional monks because of its strictness and severity’, zegt Shodo Harada Roshi van Sogenji in een ingescande nieuwsbrief uit 1988. Valt wel mee volgens mij. Iemand anders zegt juist dat Rohatsu Jishu gericht is op leken. Maakt niet uit.

De eerste dag, integrale tekst:

Over dit kleine stukje tekst kun je al veel zeggen, maar zie in ieder geval het belang van samadhi, een diepe, open aandacht. Die bewerkt de grond voor kensho, het zien van je ‘ware natuur’, of, beter geformuleerd, zelf-natuur die niet-natuur is, zoals Hakuin het omschrijft in zijn Lied van Zazen.

Over de Babylonische spraakverwarring rond  de termen kensho, satori, verlichting, ontwaken etcetera, een andere keer. Voor nu kan het wel even zo.

Bij zo’n praatje op de club ga ik een beetje schutteren bij koan. Er is niet iemand die je daarin kan begeleiden. Als je iemand kent, is het nog steeds niet iemand die je daarin kan begeleiden. Blijven we dan steken in het tellen van onze uitademing?

Dat hoeft niet. Want wat is koan? Uiteindelijk is het niet ‘wat is Mu?’ of ‘wat is het geluid van één hand?’, maar je innerlijke vraag, het roepen van jezelf naar jezelf. Misschien is het wat je motiveerde om te beginnen met zen, bewust of onbewust. Zen betekent niet dat je je geleidelijk lekkerder gaat voelen, maar dat had ik geloof ik al eens gezegd. Als je diep zit, kom je de discrepantie juist versterkt tegen. Sterker nog, diep zitten geeft je de kracht er middenin te zijn. Twijfel, onvermogen, misschien wanhoop. Maar dat klinkt een beetje donker. Hoe ziet dat eruit in je beoefening?

Soms hebben ze het in zen over grote twijfel. Denk niet dat je het verkeerd doet of niet goed genoeg bent als je dat bij jezelf niet herkent. Het is niet een twijfel of wanhoop die je helemaal vastgrijpt en overspoelt. Het is een intense, maar zachte grote twijfel, een stille onvolkomenheid. Je ziet het. Je loopt misschien wel tegen een muur op, voor je gevoel. Maar tegelijk doe je je werk, je zorgt voor je kinderen, je studeert of wat dan ook. Het is geen wanhoop die je uit balans brengt. Je hebt de kracht om hem te dragen, vanuit je beoefening. De twijfel gaat samen met een diep vertrouwen en met doorzettingsvermogen, zoals ze dat altijd zeggen in zen, en het is nog waar ook. Omkeren is bovendien zinloos, en dat weet je. Rustig en met die diepe kracht doorgaan, in het volle zicht van de uitdaging die onder je voeten ligt. Die uitdaging, dat is de essentie van koan. Geef niet op. Op een dag valt het weg, plotseling.