Grappige uitwisseling op Facebook, wel leuk om te delen misschien. Iemand vond geen zen wel leuk, maar had ook een bezwaar: het is Rinzai zen.

Ja, dat kan ik slechts volmondig beamen (het Nederlandse woord, niet het Engelse). Maar ik begreep het probleem niet helemaal. Bleek vooral te gaan om de centrale plek van ‘verlichting’ in Rinzai zen.

Wel of geen verlichting. Ja, da’s natuurlijk relatief. Ik ben eigenlijk nooit zo bezig met ‘Rinzai of Soto’, maar nou je erom vraagt, even heel kort door de bocht: Soto is meer van ‘je bent al oorspronkelijk ontwaakt en je beoefening is de expressie van je ontwaken’. Rinzai is van ‘dat is zo, maar je moet ’t wel zelf realiseren, anders blijft het loze theorie’.

Complementair, zou ik zeggen. En natuurlijk is Rinzai zen leuker en beter. Soto zen is voor sissies. Maar dit terzijde.

Er liep nog een andere vraag doorheen. Binnenkort komt Brad Warner naar Nederland, en die is door ZEN onder de Dom uitgenodigd. Het weekend van 1 en 2 november doet hij daar zijn ding.

Maar goed, als Rinzai en Soto gescheiden zijn door een diepe onoverbrugbare kloof, hoe kan dan een ‘Rinzai’ groep (laat ze het niet horen) als ZEN onder de Dom een ‘Soto’ kerel als Warner uitnodigen. Die bovendien ooit heeft geroepen: ‘enlightenment is for sissies’. Tja.

Ik weet niet precies wat Warner bedoelt met z’n uitspraak, maar als hij bedoelt:  ‘de meeste mensen die de mond vol hebben van verlichting, hebben er vooral alleen de mond van vol’, dan ben ik het helemaal met hem eens. Ook is het goed om die omslag tot op het bot te relativeren en er niks van te maken. Dus als hij dat bedoelt, ook eens.

Als hij bedoelt dat je het niet zou moeten willen of nastreven (dit is gevaarlijk, want nastreven is ervan afwijken, maar toch), dan ben ik het niet met hem eens. Ontwaken is het doel van de boeddhistische weg. De Boeddha zelf zocht intens, tot hij de morgenster zag en het van hem af viel. En als je toevallig meer van Soto houdt, Dōgen zegt in Fukanzazengi:

Dogen gebruikt hier zelfs het woord ‘attain’. Ook Brad Warner heeft ooit zijn eigen omslagmoment beschreven, misschien om van het gezeik af te zijn van mensen die hem vroegen of hij nou wel een echte zenleraar is of niet.

Ik heb wel kanttekeningen bij Warner (iets teveel attitude en ‘kijk mij nou’, bijvoorbeeld), maar hij is een relatief frisse gast tussen veel verstofte neppers, zowel in de VS als hier. Dus ja, waarom Brad niet uitnodigen? En, terug naar het begin, waarom niet je inzetten tot ontwaken?